Najczęstsze infekcje intymne – przyczyny i leczenie

Data: 3 maja 2017, autor: Lek. Marta Dąbrowska

Lekarz przeprowadza z kobietą wywiad lekarski, problemem są nawracające infekcje pochwy

Większość kobiet doświadcza w ciągu swojego życia przynajmniej jednej infekcji intymnej. Może powodować upławy, uporczywy świąd, pieczenie czy powstawanie zmian na wargach sromowych – nie wolno tego bagatelizować! Co zatem warto wiedzieć o infekcjach narządów płciowych, jakie są inne, częste problemy intymne Polek i jak wygląda ich leczenie?

Infekcje intymne – podstawowy problem kobiet

Zdrowie intymne kobiety zależy od szeregu czynników, w tym odporności, higieny osobistej i trybu życia. Nie wolno zapominać o bliskim sąsiedztwie odbytu, które rzutuje na częstotliwość infekcji układu moczowo-płciowego – szacuje się, że co najmniej 60 proc. zakażeń wywołują tzw. bakterie fekalne. Poza tym relatywnie krótka cewka moczowa sprzyja zakażeniom układu moczowego (ZUM), ze swą groźną, bezobjawową postacią. Patogeny z moczu łatwo przedostają się do pochwy, skąd – w toku infekcji wstępującej – mogą rozprzestrzeniać się na wyższe piętra narządu rodnego, prowadząc do powikłań, w tym guzów zapalnych jajników i jajowodów, ciąży pozamacicznej oraz niepłodności.

Co więcej, stany zapalne narządów rodnych mogą przybierać formę nawrotową. Manifestują się m.in. nieprawidłową wydzieliną z dróg rodnych (pod kątem zapachu, koloru, konsystencji), świądem pochwy lub jej podrażnieniem. Przyczynę infekcji na ogół ustala się na podstawie wyniku badania mikroskopowego treści pochwowej i oceny jej pH. 

  • Grzybica pochwy

To jedna z najczęstszych infekcji intymnych, jakie występują u Polek. Za około 90 proc. zachorowań odpowiedzialne są grzyby drożdżopodobne Candida albicans, znacznie rzadziej inne gatunki z rodzaju Candida (np. Candida glabrata). Co ważne, grzybicze infekcje sromu i pochwy wykazują stosunkowo wysoką tendencję do nawracania.

Infekcja grzybicza przebiega ze świądem, pieczeniem i podrażnieniem pochwy, dysurią, dyspareunią i białymi, serowatymi, grudkowatymi upławami oraz nalotem na ścianach pochwy, który wskazuje na obecność kolonii grzyba. Co może wpływać na jego rozwój? Lista sprzyjających temu czynników jest długa, zalicza się do nich m.in. niedostateczną higienę, częste zmiany partnerów seksualnych, otyłość, stosowanie antybiotykoterapii, sterydoterapii czy leków immunosupresyjnych. 

Każdy epizod drożdżycy pochwy wywołany przez Candida albicans krótkotrwale leczy się lekami przeciwgrzybiczymi, podawanymi miejscowo lub doustnie – jeżeli wymaga tego dany przypadek, można wydłużyć farmakoterapię.

Jeśli zaś chodzi o nawracające kandydozy pochwy, po pierwsze, powinno się u danej pacjentki wykluczyć cukrzycę. Samo leczenie składa się zaś z etapu indukcji i etapu leczenia podtrzymującego, które prowadzi się przez 6 miesięcy. Co więcej, przy nawracających grzybicach pochwy na ogół leczy się także partnera. W leczeniu drożdżyc pochwy i sromu stosuje się leki o szerokim spektrum działania z nifuratelem i nystatyną.

  • Rzęsistkowica

Rzęsistkowica rozwija się w następstwie zakażenia pierwotniakiem – rzęsistkiem pochwowym (Trichomonas vaginalis), który bytuje w pochwie, cewce moczowej i gruczołach okołocewkowych. Do najczęstszych objawów klinicznych choroby należą pieniste, szare lub zielonkawe upławy o przykrym, mdłym zapachu. Infekcja może przebiegać z dysurią, dyspareunią, świądem, pieczeniem pochwy i sromu, a także z dużym obrzękiem, co może wręcz uniemożliwiać badanie ginekologiczne. Warto jednak pamiętać, że zdarzają się też przypadki bezobjawowe.

Chorobę leczy się chemioterapeutykami przeciwpierwotniakowymi, np. nifuratelem. Terapią należy objąć również partnera seksualnego oraz zalecić pacjentom wstrzemięźliwość płciową i unikanie spożywania alkoholu w czasie leczenia.

  • Bakteryjna waginoza (BV)

Infekcja ta należy do grupy zakażeń autogennych, w których dochodzi do zaburzeń o charakterze ilościowym i jakościowym w ramach fizjologicznej flory bakteryjnej pochwy. Bakterie z rodzaju Lactobacillus, które produkują nadtlenek wodoru i dominują w prawidłowym środowisku pochwy, najczęściej zostają wyparte przez beztlenowce, głównie Gardnerella vaginalis. W konsekwencji pH pochwy rośnie z poniżej 4,5 do nawet 7,0.

Połowa przypadków BV przebiega bezobjawowo. Jeśli zaś symptomy wystąpią, należą do nich: upławy o charakterystycznym „rybim” zapachu i mleczno-szarym kolorze, rzadziej ból, świąd i podrażnienie okolic intymnych.

Leczenie polega na podawaniu antybiotyków lub chemioterapeutyków o silnym działaniu przeciwbakteryjnym na bakterie beztlenowe i tlenowe Gram-ujemne i Gram-dodatnie, np. nifuratelu. W pewnych przypadkach wybrane leki bakteriobójcze zaleca się także w ramach profilaktyki – niestety, często stwierdza się nawroty tego typu infekcji.

Co ważne, w walce z infekcjami intymnymi duże znaczenie ma także leczenie objawowe, które podnosi komfort życia pacjentek. Symptomy można łagodzić przy pomocy roztworu chlorowodorku benzydaminy, który służy do przemywania zewnętrznych narządów płciowych. Preparat ma właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe, antyseptyczne i miejscowo znieczulające.

Przyczyny nawracających infekcji intymnych

Nawrotowe infekcje intymne mogą świadczyć o zakażeniu partnera, które przebiega bezobjawowo (u niego również należy włączyć terapię). Powtarzające się epizody choroby często wynikają też z nieprawidłowego leczenia, w tym odstawiania leków, gdy tylko objawy łagodnieją – wyłącznie pełna, zalecona przez specjalistę dawka leku skutecznie wyeliminuje patogeny i nie wywoła lekooporności. Należy pamiętać także o przestrzeganiu zasad prawidłowej higieny intymnej oraz bezpiecznego współżycia.

Co więcej, nawrotowe infekcje pochwy mogą towarzyszyć schorzeniom ogólnoustrojowym, np. cukrzycy, niedoborom odporności (wtórnym i pierwotnym) oraz otyłości. Epizody choroby częściej występują u kobiet w okresie ciąży, połogu i menopauzy, łączą się ze stosowaniem antykoncepcji hormonalnej, przewlekłą antybiotykoterapią i sterydoterapią. Nie wolno zapominać, że sama aktywność płciowa (zwłaszcza tzw. ryzykowne zachowania seksualne) oraz związane z nią mikrootarcia i mikrourazy zwiększają ryzyko ponownego zakażenia.

Problemy intymne Polek – co jeszcze stanowi zagrożenie?

Innym problemem intymnym Polek, do którego często wstydzą się przyznać nawet lekarzowi, są zmiany na wargach sromowych. Mogą mieć różne postaci – od grudek poprzez krostki, pęcherzyki, aż do głębokich owrzodzeń. Ich najczęstszą przyczyną są zakażenia wirusowe i bakteryjne.

  • Wirusy – w przypadku infekcji wirusem opryszczki narządów płciowych HSV-2 dominującą zmianą są pęcherzyki wypełnione treścią surowiczą o bardzo delikatnej pokrywie, która łatwo ulega przerwaniu, co skutkuje powstawaniem bolesnych nadżerek. Inną infekcją wirusową jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV. Jego podtypy 6 i 11 odpowiadają za wystąpienie tzw. kłykcin kończystych, czyli kalafiorowatych wyrośli na wargach sromowych.
  • Bakterie – za tego typu zakażeniem może stać np. krętek blady, który odpowiada za wywoływanie objawów kiły. Wówczas w miejscu wniknięcia bakterii (po około 3 tygodniach od zakażenia) powstaje niebolesna, twarda zmiana, która ma początkowo postać grudki, a później owrzodzenia o równych brzegach i lśniącym dnie. Zaniechanie terapii na tym etapie skutkuje samoistnym zanikiem zmiany, ale po czasie mogą wystąpić objawy kiły wtórnej, np. kłykciny płaskie z rozległymi nadżerkami na wargach sromowych. Inną infekcją bakteryjną jest zakażenie bakterią Haemophilus ducreyi. W jej przebiegu początkowo niewielka krosta przekształca się w ropne, bolesne owrzodzenie.

Pamiętajmy, że zwłaszcza u starszych pacjentek zmiana na wardze sromowej może być objawem rozwijającego się nowotworu sromu. Początkowo mamy do czynienia ze stanem przednowotworowym, który przyjmuje postać grudki, plamki czy obszaru nadmiernego rogowacenia. Sam rak może mieć natomiast dwie postacie – guzka wyrastającego ponad powierzchnię skóry, często z owrzodzeniem na szczycie, lub drążącą w głąb tkanek.

Ból podczas stosunku – czy może towarzyszyć infekcjom intymnym?

Ze względu na mnogość przyczyn tego stanu, ból podczas stosunku może dotknąć praktycznie każdą pacjentkę. Najczęstszą przyczyną są jednak niegroźne i przejściowe zaburzenia hormonalne, skutkujące ograniczeniem wydzielania śluzu. Problem nasila się zwłaszcza w okresie intensywnych zmian hormonalnych, np. w ciąży i bezpośrednio po niej czy w wieku okołomenopauzalnym.

Wśród innych przyczyn bólu podczas stosunku można wymienić wspomniane infekcje intymne, endometriozę, wady anatomiczne czy nadreaktywność mięśni pochwy. Niezwykle istotną grupą przyczyn są także zaburzenia natury psychicznej. Występowanie bólu podczas stosunku jest patologicznym zjawiskiem, dlatego zawsze wymaga poszerzenia diagnostyki i szukania sposobu, aby pacjentka mogła na nowo czerpać przyjemność ze współżycia.

Przeczytaj inne porady

Kup online