Pieczenie pochwy – jak temu zaradzić?

Data: 6 kwietnia 2017, autor: Lek. Marta Dąbrowska

Kobieta z pieczącą pochwą

Z pieczeniem pochwy, któremu często towarzyszą też inne objawy, jak np. świąd i ból, większośc kobiet zmaga się przynajmniej raz w życiu. Dolegliwości tego typu może wywoływać wiele przyczyn i to od nich zależy wybór skutecznego sposobu leczenia. Bardzo istotna jest w tym zakresie także profilaktyka – zwłaszcza przestrzeganie zasad higieny intymnej i unikanie przygodnych kontaktów seksualnych.

Co może być przyczyną pieczenia pochwy?

Prawidłowa flora bakteryjna pochwy jest silnie zdominowana przez bakterie kwasu mlekowego (Lactobacillus spp.), które stanowią 95 proc. populacji bakterii pochwy. Kwaśne środowisko to naturalna bariera ochronna przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Istnieje jednak wiele czynników, które mogą ją naruszać i tym samym zwiększać ryzyko infekcji intymnych. Te zaś często wiążą się właśnie z pieczeniem pochwy.

Fizjologiczną biocenozę pochwy naruszać mogą m.in. zasadowe środki myjące. Co więcej, nieodpowiednie preparaty do higieny intymnej wysuszają błonę śluzową narządów płciowych, co sprzyja urazom, otarciom, zwiększa podatność na zakażenia. Najczęstsze są infekcje powstałe na tle grzybiczym lub bakteryjnym.

Bakteryjne infekcje intymne – źródło pieczenia pochwy

W przebiegu infekcji intymnych poza pieczeniem występuje szereg innych dolegliwości, w tym zaczerwienienie okolic intymnych, świąd i upławy. Jeśli objawy kliniczne obejmują również nieprawidłową wydzielinę z pochwy o białawo-szarym kolorze i przykrym, „rybim” zapachu, można podejrzewać waginozę bakteryjną. Zapach nasila się zwłaszcza po stosunkach płciowych.

Waginoza bakteryjna jest stanem, w którym nadmiernie namnażają się patologiczne szczepy bakterii kosztem pałeczek kwasu mlekowego i prowadzą do zwiększenia pH pochwy (nawet do 7,0). Do zakażeń przyczyniają się przede wszystkim bakterie beztlenowe, które bytują w pochwie w (Gardnerella vaginalis, Prevotella spp., Mycoplasma hominis, Mobiluncus spp.).

Inną chorobą powstałą na tle bakteryjnym, która może objawiać się właśnie m.in. pieczeniem pochwy, jest chlamydioza. Co prawda często przebiega bezobjawowo, lecz w niektórych przypadkach można obserwować także upławy, dysurię (ból podczas oddawania moczu) i krwawienia z pochwy. W badaniu przedmiotowym stwierdza się śluzowo-ropną wydzielinę z kanału szyjki macicy oraz wyższą podatność śluzówki na urazy. Co istotne, zakażenie Chlamydia trachomatis może wiązać się z powikłaniami, w tym z zapaleniem narządów miednicy mniejszej, zrostami pozapalnymi i niepłodnością.

Zakażenia grzybicze i pierwotniakowe – czy one także mogą wywołać pieczenie pochwy?

Do pieczenia pochwy mogą przyczyniać się również infekcje grzybicze, wywoływane przez grzyby drożdżopodobne, głównie przez gatunek Candida albicans. Pieczeniu towarzyszą wówczas:

  • białawe, serowate i grudkowane upławy (zwykle bezwonne), 
  • świąd pochwy i sromu,
  • miejscowe podrażnienie, 
  • zaczerwienienie i obrzęki sromu,
  • uczucie pieczenia/palenia pojawia się przede wszystkim w trakcie oddawania moczu lub stosunku płciowego.

Obraz kliniczny rzęsistkowicy również nie ogranicza się do pieczenia pochwy. Zakażenie rzęsistkiem pochwowym (Trichomonas vaginalis) manifestuje się świądem, pieczeniem sromu i pochwy, bólem w czasie zbliżeń intymnych oraz bólem i pieczeniem podczas wizyt w toalecie. Do symptomów dołączają obfite, pieniste upławy o kolorze szarawym i wyjątkowo nieprzyjemnym zapachu.

Inne przyczyny pieczenia pochwy

  • Reakcja alergiczna

Pieczenie pochwy, choć uciążliwe, nie zawsze wiąże się z zakażeniem. Może stanowić też reakcję uczuleniową na kosmetyki, środki piorące czy bieliznę. Należy przyjrzeć się stosowanym podpaskom i wkładkom higienicznym, a nawet papierowi toaletowemu. Uczulenie wywołują m.in. substancje zapachowe czy barwiące, którymi nasącza się produkty. Bielizna sprzyjająca pieczeniu pochwy jest zaś nieprzewiewna oraz zrobiona ze sztucznych materiałów.

  • Antybiotykoterapia

Za pieczenie pochwy czasem odpowiadają też niektóre leki, w tym antybiotyki. Przyjmowane bez właściwej osłony mogą zaburzać równowagę naturalnej flory bakteryjnej pochwy. Gdy spada liczba pałeczek kwasu mlekowego, pH pochwy rośnie, co sprawia, że patogeny mogą łatwiej przełamać mechanizmy obronne dróg rodnych.

  • Antykoncepcja

W pewnych przypadkach do pieczenia pochwy przyczyniają się środki antykoncepcyjne. Pigułki wpływają na zmianę gospodarki hormonalnej, w konsekwencji na mniejsze wydzielanie śluzu i słabsze nawilżenie pochwy, która staje się podatna na mikrourazy (np. podczas kontaktów seksualnych). Poza tym niektóre metody antykoncepcji (np. prezerwatywy, kapturki dopochwowe, środki plemnikobójcze) mogą wywołać reakcje alergiczne.

Pieczenie pochwy – leczenie

Pieczenie pochwy wywołane przez zakażenia grzybicze leczy się lekami przeciwgrzybiczymi o szerokim spektrum działania. W infekcjach o etiologii bakteryjnej podaje się odpowiednie dawki antybiotyków lub chemioterapeutyków (doustnie, miejscowo). W przypadku waginozy po zakończonej kuracji antybiotykowej zaleca się miejscowe lub doustne preparaty z kulturami pałeczek kwasu mlekowego.

W leczeniu rzęsistkowicy stosuje się zaś chemioterapeutyki o działaniu rzęsistkobójczym, np. nifuratel doustny i/lub miejscowy z nystatyną. Należy przy tym zauważyć, że nifuratel nie zaburza naturalnej flory bakteryjnej pochwy (nie wpływa niekorzystnie na Lactobacillus spp.). Co istotne, zakażenia rzęsistkiem można leczyć też przy pomocy metronidazolu lub tinidazolu.

Jeśli zaś pieczenie pochwy wystąpi u kobiety ciężarnej, należy bezwzględnie zgłosić to lekarzowi. Przemiany hormonalne w organizmie przyszłych matek zmieniają pH pochwy na bardziej zasadowe, co toruje drogę bakteriom i grzybom. Nieleczone lub źle leczone infekcje intymne u ciężarnych zwiększają ryzyko poronienia i przedwczesnego porodu.

Co pomaga złagodzić pieczenie pochwy?

Objawy infekcji intymnych łagodzi roztwór chlorowodorku benzydaminy, przeznaczony do irygacji pochwy lub przemywania zewnętrznych narządów płciowych. Benzydamina wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, antyseptyczne oraz miejscowo znieczulające, co skutecznie łagodzi nie tylko pieczenie pochwy, lecz także zaczerwienienie, obrzęk czy świąd.

Jeśli pieczenie pochwy jest wywołane suchością, która doskwiera przede wszystkim w czasie stosunku płciowego, należy rozważyć stosowanie odpowiednich lubrykantów (na bazie wody, o tzw. neutralnym pH, bezbarwnych i bezwonnych).

Podczas codziennych zabiegów higienicznych powinno się zaś używać płynów do higieny intymnej o pH zbliżonym do pH pochwy. Reakcji alergicznych można unikać, także stosując delikatne środki piorące (np. dla niemowląt, alergików), a odwołując się do wspomnianej wyżej bielizny, należy wybierać naturalne, przewiewne materiały – tego typu prewencja znacznie ograniczy ryzyko wystąpienia pieczenia pochwy.

Przeczytaj inne porady

Kup online