Gardnerella vaginalis – przyczyny, objawy i sposoby leczenia zakażenia bakterią

Gardnerella vaginalis to jedno z najczęstszych zakażeń intymnych, z powodu których cierpią kobiety, a czasem mężczyźni. Te beztlenowe bakterie wywołują szereg nieprzyjemnych dolegliwości, z których charakterystyczny jest nieprzyjemny, rybi zapach z pochwy, pieczenie, świąd, a nawet ból podczas stosunku. Zachorowaniu sprzyja obniżona odporność organizmu, ale także bogate życie seksulane z przypadkowymi partnerami, częste korzystanie z publicznych basenów, niewłaściwa higiena intymna. Do rozwoju drobnoustrojów chorobotwórczych może dojść na skutek stosowania długotrwałej antybiotykoterapii, a także przyjmowania innych leków, takich jak antydepresanty albo leki hormonalne.

Przyczyny zakażenia bakterią Gardnerella vaginalis

Zakażenie bakterią Gardnerella vaginalis występuje dość często zarówno u kobiet, jak i mężczyzn, przy czym mężczyźni są najczęściej jedynie nosicielami. Jest to infekcja, która w wielu przypadkach nie daje żadnych objawów, dlatego zdarza się, że pacjentki nawet nie wiedzą, że biocenoza pochwy została zachwiana. Zakażenie bakterią beztlenową Gardnerella vaginalis może minąć samoistnie, może jednak wymagać zastosowania odpowiedniego leczenia. W terapii stosuje się najczęściej specyfiki na bazie klindamycyny i metronidazolu. Wśród przyczyn zakażenia bakterią Gardnerella vaginalis wymienić należy:

• bogate życie intymne, stosunki płciowe z wieloma partnerami i niestosowanie prezerwatywy,
• stosowanie wkładek domacicznych,
• długotrwałą antybiotykoterapię, a także przyjmowanie leków antydepresyjnych,
• obniżoną odporność organizmu,
• zaburzenia hormonalne oraz terapię hormonalną,
• nieodpowiednią higienę intymną, zbyt częste przeprowadzanie irygacji pochwy,
• występowanie innych infekcji moczowo-płciowych,
• zaburzenia flory bakteryjnej jelit.

Na wystąpienie bakteryjnej infekcji bardziej narażone są kobiety dużo podróżujące, korzystające z publicznych basenów, a zwłaszcza z jacuzzi.

Przeczytaj także: Chlamydioza – bakteryjna choroba przenoszona drogą płciową

Jakie są objawy zakażenia bakterią Gardnerella vaginalis?

Szacuje się, że u ponad 70% osób zakażonych bakterią Gardnerella vaginalis nie występują żadne niepokojące objawy. Jeśli jednak się pojawiają, zazwyczaj pierwszymi symptomami sugerującymi, że w drogach rodnych rozwija się infekcja, są:

• nieprzyjemny, charakterystyczny zapach zepsutej ryby z pochwy,
• upławy
• uporczywy świąd, pieczenie i uczucie dyskomfortu
• ból podczas stosunku,
• suchość pochwy,
• pieczenie przy oddawaniu moczu,
• stany podgorączkowe.

Choć prawidłowy odczyn pochwy jest kwaśny, a normą jest wartość nieprzekraczająca 4,5, podczas zakażenia bakterią Gardnerella vaginalis dochodzi do jego zmiany, a wartość pH zaczyna znacznie przekraczać normę. Zaburzenie to świadczy zazwyczaj o infekcji zwanej waginozą bakteryjną. Podczas infekcji ilość bakterii beztlenowych może wzrosnąć nawet stukrotnie.

Jak wykryć zakażenie bakterią Gardnerella vaginalis?

Kobiety zgłaszające się do lekarzy ginekologów z charakterystycznymi objawami, jak wydzielina z dróg rodnych o nieprzyjemnym, rybim zapachu i szarawym/białawym kolorze, podejrzewane są najczęściej o zakażenie bakterią beztlenową, Gardnerella vaginalis. Dla potwierdzenia diagnozy należy wykonać badanie biocenozy pochwy, czyli pobrać wymaz z pochwy. Istotna jest również ocena pH pochwy i zaobserwowanie występowania komórek jeżowych. Rozpoznanie stawia się na podstawie występowania przynajmniej 3 z 4 kryteriów Amsela:

1. rzadka wydzielina z pochwy (biała, szara, jednorodna),
2. pH wydzieliny z pochwy przekraczające wartość 4,5,
3. rybi zapach wydzieliny,
4. występowanie komórek clue cells w obrazie mikroskopowym (komórki nabłonka pochwy z pałeczkami Gardnerella lub Mobiluncus, co przypomina skórę jeża). Stwierdzenie 20% komórek jeżowych pozwala postawić diagnozę.

Inną metodą służącą diagnostyce zakażeń bakteryjnych jest barwienie wymazu z pochwy i ocena w skali Haya i Isona:

• stan prawidłowy to przewaga pałeczek kwasu mlekowego Lactobacillus,
• stan pośredni to flora mieszana, w które widoczne są już pałeczki bakterii Gardnerella,
• stan pozwalający stwierdzić zakażenie; w obrazie przeważają bakterie chorobotwórcze, nie występują lub występują nieliczne pałeczki kwasu mlekowego.

Zobacz również: Waginoza bakteryjna – przyczyny, objawy, leczenie

Jak leczyć zakażenia bakterią Gardnerella vaginalis?

W leczeniu zakażeń spowodowanych występowaniem bakterii Gardnerella vaginalis stosuje się zarówno leki doustne, jak i dopochwowe. Są to preparaty w formie tabletek, maści i kremów. Najczęściej podawanymi lekami są antybiotyk – klindamycyna oraz lek przeciwbakteryjny – metronidazol. Warto równocześnie wzbogacić dietę o produkty mleczne, zrezygnować zaś z dań tłustych, smażonych, ostro przyprawionych, a także z alkoholu. Leczenie wiąże się z powstrzymaniem się od kontaktów seksualnych. Po zakończonej kuracji dobrze powtórzyć badania. W ramach profilaktyki należy zadbać o wzmocnienie odporności..

Powikłania po nieleczonej infekcji wywołanej bakterią Gardnerella vaginalis

Nieleczona infekcja Gardnerella vaginalis może prowadzić do różnego rodzaju powikłań, zwłaszcza u kobiet w ciąży. Do najpoważniejszych należą zapalenia miednicy mniejszej, przedwczesne pęknięcia pęcherza płodowego, poronienia, stany zapalne dolnego odcinka dróg moczowych. Inne skutki nieleczonej infekcji to:

• zapalenie szyjki macicy,
• zapalenie błony śluzowej macicy,
• zapalenie przydatków.

Zakażenie Gardnerella vaginalis może dotyczyć także mężczyzn. Choć nie uznaje się, aby choroba ta była przenoszona drogą płciową, każda kobieta, u której partnera wykryto bakterię, powinna poddać się także badaniu na jej obecności. Również mężczyzna, którego partnerka leczy się z powodu zakażenia bakterią Gardnerella vaginalis powinien przebadać się na obecność bakterii. Gardnerella vaginalis u mężczyzn może wywoływać:

• nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej,
• zapalenie gruczołu krokowego,
• zapalenie najądrza,
• niepłodność.

Profilaktyka zakażeń bakterią  Gardnerella vaginalis

Do działań profilaktycznych mających zapobiec zakażeniu bakterią Gardnerella vaginalis należy przede wszystkim dbanie o higienę intymną i odpowiednią dietę. Zachorowaniom sprzyja palenie papierosów i nadmierne spożywanie alkoholu, dlatego warto zwrócić uwagę na te czynniki ryzyka i w miarę możliwości starać się je wyeliminować. Kobiety mające wielu partnerów seksualnych powinny stosować prezerwatywy, w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia zakażeń bakteryjnych. Badania wskazują, że czynnikiem predysponującym do rozwoju infekcji może być także stosowanie tamponów podczas menstruacji. Należy więc wziąć pod uwagę wszystkie powyższe i w odpowiedni sposób zadbać o kobiece strefy intymne. Istotne jest także zgłoszenie się pacjentek do lekarza w razie zauważenie wszelkich nieprawidłowości i objawów mogących świadczyć o infekcji.

Czytaj także: Choroby przenoszone drogą płciową

---

• Dr n. med. Waldemar Biernat, Falck Medycyna, Bakteryjne zapalenia pochwy, „Puls medycyny”, 6 września 2006 [dostęp: 14 kwietnia 2019], <https://pulsmedycyny.pl/bakteryjne-zapalenia-pochwy-880023>