Upławy – o czym świadczy zmieniony kolor wydzieliny?
Data: 17 stycznia 2017, autor: Lek. Marta Dąbrowska
Ilość i konsystencja wydzieliny z pochwy są u każdej kobiety uwarunkowane cyklicznymi zmianami hormonalnymi. Największa ilość występuje przy najwyższych stężeniach estrogenów w surowicy krwi, czyli w okresie okołoowulacyjnym i w trakcie ciąży. Jeśli zaś dochodzi do upławów, związanych ze zmianą wyglądu, barwy, konsystencji czy zapachu wydzieliny, należy poddać to obserwacji.
Jak wygląda fizjologiczna wydzielina z pochwy?
Obecność wydzieliny z pochwy wynika z uwarunkowań hormonalnych. Ilość i konsystencja śluzu zmieniają się cyklicznie. W pierwszej fazie (folikularnej) na ogół wydzielina pojawia się tylko w nieznacznych ilościach. W okresie okołoowulacyjnym, kiedy występują podwyższone stężenia estrogenów, staje się obfita i rozciągliwa, co ma na celu ułatwienie plemnikom dostanie się do komórki jajowej i zwiększenie szans na zapłodnienie. Jeśli do niego nie dojdzie, stężenie estrogenów drastycznie spada, rośnie zaś stężenie progesteronu, który z kolei stymuluje produkcję gęstego i nierozciągliwego śluzu. Co istotne, fizjologiczna wydzielina z pochwy jest bezbarwna, ewentualnie biaława, a podczas miesiączki zabarwia się krwią.
Co więcej, prawidłowy śluz z pochwy jest pozbawiony zapachu. Obecność nieprzyjemnej woni jest najczęściej objawem zaniedbań higienicznych, np. zbyt rzadkich wymian wkładek lub podpasek w czasie miesiączki. Dochodzi wówczas do rozkładu wydzieliny przez drobnoustroje naturalnie kolonizujące okolice krocza, co wiąże się z powstawaniem nieprzyjemnego zapachu. Z drugiej strony pamiętajmy jednak, że woń może być również objawem patologii, przede wszystkim niektórych infekcji dróg rodnych.
Wydzielina z pochwy – jaki wpływ ma na nią wiek?
Wygląd wydzieliny z dróg rodnych zależy również od wieku. U dziewczynek występuje nieduża ilość wydzieliny bezzapachowej w kolorze mlecznym. Wszelkie zaobserwowane zmiany powinno się skonsultować z ginekologiem, ponieważ nieprawidłowości mogą świadczyć o infekcji narządów płciowych. Do zakażenia najczęściej dochodzi podczas korzystania z toalet publicznych lub zajęć na basenie.
W czasie pokwitania, kiedy układ hormonalny pracuje intensywniej, bezwonna, biała wydzielina pojawia się w większej ilości. Z kolei w okresie przekwitania śluzu jest coraz mniej, a po menopauzie zanika całkowicie. Drogi rodne, pozbawione ochrony przed drobnoustrojami chorobotwórczymi, są wtedy szczególnie narażone na stany zapalne i infekcje.
Co ważne, wygląd wydzieliny zmienia się także w czasie ciąży. Chroni ona wówczas drogi rodne przed chorobotwórczymi drobnoustrojami. Śluz przybiera kolor mlecznobiały i jest dość rozrzedzony, nieraz zabarwia się krwią. Należy pilnie go obserwować, a najmniejsze odstępstwa od normy zgłaszać lekarzowi.
Upławy – czym są i na co należy uważać?
Ślady na kobiecej bieliźnie nie zawsze są upławami. O dolegliwości można mówić w momencie, gdy wydzielina z pochwy przyjmuje niewłaściwą barwę i konsystencję, a jej ilość istotnie odbiega od normy. Upławy nie należą do rzadkości. To powszechny problem kobiecy, który wiąże się z dużym uczuciem dyskomfortu. Nieprawidłowej wydzielinie z dróg rodnych częto towarzyszy też przykry zapach.
Tego typu objawów nie wolno bagatelizować, ponieważ często wskazują na różnorodne schorzenia narządów płciowych. Dolegliwości należy skonsultować z lekarzem ginekologiem, który zdiagnozuje ich przyczynę, a jeśli będzie to konieczne, zaleci właściwą terapię.
Białe upławy jako objaw infekcji grzybiczej
Najczęstszym rodzajem infekcji intymnych u kobiet jest zakażenie grzybicze drożdżakami z rodzaju Candida. Niestety, ma tendencję do nawracania, a ryzyko to zwiększa:
- brak odpowiedniej higieny,
- wybieranie bielizny wykonanej z nieprzepuszczających powietrza, sztucznych tkanin,
- obniżona odporność,
- nadwaga lub otyłość,
- różnego rodzaju leki, np. niektóre antybiotyki, glikokortykosteroidy czy inne leki immunomodulujące.
W przebiegu grzybicy pojawiają się upławy o białawej, serowatej i grudkowatej formie. Wydzielina pochwowa ma wtedy silnie drażniący charakter, co skutkuje obrzękiem i zaczerwienieniem ścian pochwy lub warg sromowych, a także ich intensywnym oraz uporczywym świądem. Może pojawić się także ból, przede wszystkim podczas oddawania moczu. Leczenie opiera się na miejscowej lub ogólnoustrojowej terapii przeciwgrzybiczej.
Żółte, zielone, szare upławy – o czym mogą świadczyć?
- Rzęsistkowica
Żółtawe lub zielonkawe upławy mogą być objawem innych rodzajów infekcji. Przykładem jest rzęsistkowe zapalenie pochwy, czyli w skrócie rzęsistkowica. To choroba wywoływana przez pasożyty, pierwotniaki z gatunku Trichomonas vaginalis. W jej przebiegu można zauważyć obecność obfitych, pieniących się upławów, najczęściej o „brudnym”, szarozielonym zabarwieniu i nieprzyjemnym, mdłym zapachu. Wydzielina ma drażniący charakter oraz powoduje intensywny obrzęk i ból krocza, uniemożliwiający nie tylko odbycie stosunku, lecz także badanie ginekologiczne.
Leczenie rzęsistkowicy polega na doustnym podawaniu metronidazolu, a uporczywe objawy można szybko złagodzić, stosując preparaty, zawierające chlorowodorek benzydaminy. Co istotne, w okresie ciąży terapia ogranicza się do miejscowej aplikacji leków.
- Bakteryjna waginoza
Innym rodzajem infekcji są zakażenia bakteryjne. Najczęściej mają postać niespecyficznego zapalenia pochwy, czyli tzw. bakteryjnej waginozy. W jej przebiegu dochodzi do rozrostu jednego z gatunków bakterii (najczęściej Gardnerella vaginalis) do nieprawidłowych ilości, co ma wpływ na wyparcie naturalnej flory bakteryjnej pochwy. W tym przypadku zmiana zabarwienia wydzieliny z pochwy nie jest aż tak bardzo zauważalna (upławy mogą przybierać szarą lub mleczną postać), lecz przede wszystkim pojawia się intensywny, rybi zapach. To sygnał, że należy szybko wdrożyć leczenie – ono również może polegać na podawaniu metronidazolu.
- Zapalenie szyjki macicy
Obecność ropnych, żółtych, gęstych upławów może wskazywać także na zakażenie innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową. Są to przede wszystkim rzeżączka i chlamydioza, w przebiegu których dochodzi do stanów zapalnych szyjki macicy. W przypadku tej diagnozy konieczne jest jak najszybsze włączenie leczenia, co ma na celu zapobieganie powikłaniom. Opiera się na zastosowaniu antybiotykoterapii.
- Zanikowe zapalenie pochwy (atrofia pochwy)
Warto zaznaczyć także fakt, że upławy mogą towarzyszyć zanikowemu zapaleniu pochwy. Przybierają wtedy formę wodnistą, żółtą lub zielonkawą, czasem są zabarwione krwią. Z reguły dolegliwość dotyka kobiety z niskim poziomem estrogenów we krwi (ich spadek wiąże się przede wszystkim z menopauzą) – ewentualna hormonoterapia musi przebiegać pod kontrolą lekarza.
Upławy o brązowym zabarwieniu
Obecność brązowej wydzieliny z pochwy najczęściej wskazuje na jej podbiegnięcie krwią. Większość kobiet zauważa taki objaw pod koniec miesiączki lub w okresie okołoowulacyjnym, kiedy może pojawić się skąpe krwawienie. Nie są to powody do niepokoju.
Co jednak ważne, utrzymujące się brązowe upławy w wieku rozrodczym lub pojawiające się w jakimkolwiek momencie w okresie pomenopauzalnym powinny skłonić pacjentkę do wizyty u ginekologa. Skąpe krwawienie może być objawem obecności polipów błony śluzowej macicy, mięśniaków macicy albo torbieli jajników. Niestety, może być to także symptom dużo poważniejszych patologii, jak rozwijający się nowotwór dróg rodnych. Upławów nie powinno się zatem ignorować – jak najszybsza konsultacja u specjalisty umożliwia skuteczniejszą oraz szybszą terapię.