PMS – zespół napięcia przedmiesiączkowego. Jakie są objawy i jak sobie z nimi radzić?

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) to dolegliwość, która dotyczy wielu kobiet w okresie reprodukcyjnym. Dokuczliwe objawy PMS nie tylko obniżają samopoczucie pacjentek, lecz także wpływają na pogorszenie komfortu codziennego funkcjonowania. Jakie są główne przyczyny zespołu napięcia przedmiesiączkowego i czym różni się od PMDD? Co powinna wiedzieć o PMS każda kobieta?

Co to jest PMS (zespół napięcia przedmiesiączkowego)?

Co to jest PMS? Zespół napięcia przedmiesiączkowego (z ang. Premenstrual Syndrome) dotyczy kobiet w wieku rozrodczym (zwykle między 20. a 40. rokiem życia) i manifestuje się występowaniem uciążliwych objawów somatycznych, behawioralnych oraz zaburzeń emocjonalnych. W zależności od nasilenia symptomów, PMS może uniemożliwiać kobiecie funkcjonowanie osobiste, społeczne i zawodowe lub tylko w niewielkim stopniu ograniczać tego typu aktywności.  Warto podkreślić, że PMS nie jest uznawany za jednostkę chorobową (choć to dosyć sporna kwestia). 

PMS a PMDD – kluczowe różnice

Czym różni się PMS od PMDD? Otóż PMDD (z ang. Premenstrual Dysphoric Disorder) – przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne określane jest najcięższą postacią PMS, charakteryzuje się dużym nasileniem objawów ze strony psychicznej. Kobiety cierpiące z powodu PMDD mają silne huśtawki nastroju, napady agresji, problemy ze snem, poczucie utraty kontroli nad swoim życiem, silne bóle brzucha, stany depresyjne. PMDD to choroba o nieznanej przyczynie (choć naukowcy wykazują związek tego schorzenia z obniżonym poziomem serotoniny), z którą zmaga się od 1 do 4% kobiet – zwykle są to pacjentki między 30. a 40. rokiem życia. 

Przyczyny PMS – jak często występuje zespół napięcia przedmiesiączkowego?

Etiologia PMS nie jest do końca poznana, jedną z możliwych przyczyn są zmiany hormonalne (wysoki progesteron i estrogen) oraz działanie neuroprzekaźników (serotonina, dopamina). Znaczenie mogą mieć też czynniki genetyczne (70% pacjentek, których matki cierpiały na zespół napięcia przedmiesiączkowego, również ma problem z tym zaburzeniem). PMS prawdopodobnie częściej dotyka kobiet chorujących na otyłość oraz mało aktywnych fizycznie. Objawy PMS może nasilać deficyt magnezu, żelaza, manganu i wapnia (dlatego jedną z metod radzenia sobie z zespołem napięcia przedmiesiączkowego jest zmiana sposobu odżywiania, mająca na celu m.in. wyrównanie niedoborów pokarmowych).

Według różnych źródeł z powodu PMS cierpi 10-30% kobiet. Zespół napięcia przedmiesiączkowego pojawia się kilka dni przed krwawieniem miesięcznym (objawy dają o sobie znać podczas fazy lutealnej cyklu i ustępują lub też łagodnieją na początku fazy folikularnej). 

Jakie są typowe objawy PMS?

Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) obejmuje zarówno fizyczne, jak i psychiczne symptomy – może mieć łagodny, umiarkowany lub ciężki przebieg (to bardzo indywidualna kwestia). Współczesna medycyna przypisała zespołowi napięcia przedmiesiączkowego około 300 symptomów, do najważniejszych z nich zaliczamy:

• bóle brzucha,
• rozdrażnienie,
• senność,
• uczucie napięcia i niepokoju,
• tkliwość piersi,
• zaparcia i wzdęcia,
• płaczliwość,
• częste oddawanie moczu,
• zmiany apetytu,
• brak energii,
• bóle głowy,
• bóle w dole pleców,
• gromadzenie się wody w organizmie,
• bóle mięśni i stawów, 
• zmiany skórne (wypryski, zaskórniki),
• wahania nastroju.

Powyższe symptomy charakterystyczne dla PMS nie dotyczą nastolatek przed okresem pokwitania, kobiet w ciąży oraz pacjentek po menopauzie. 

PMS – jak leczyć zespół napięcia przedmiesiączkowego?

Wiele kobiet zastanawia się, jak radzić sobie z PMS, co możemy zrobić na własną rękę? Z pewnością należy przyjrzeć się bliżej swojej diecie – wyeliminować lub chociaż ograniczyć alkohol, spożywać produkty bogate w witaminy z grupy B i żelazo, takie jak ryby, mięso i drób, zielone warzywa, orzechy, suszone owoce. Unikać żywności wysokoprzetworzonej, ciężkostrawnych i wzdymających dań. Lepiej jeść często, ale w małych porcjach. Pozytywne efekty może przynieść ograniczenie ilości spożywanych węglowodanów oraz soli. Warto dbać też o odpowiednie nawodnienie organizmu, przestać palić tytoń i unikać stresujących sytuacji. W tym trudnym czasie warto pić napary ziołowe z dziurawca zwyczajnego, mniszka lekarskiego, rumianku, kopru włoskiego i melisy. 

Korzystny wpływ na dokuczliwe dolegliwości związane z zespołem napięcia przedmiesiączkowego może przynieść też suplementacja mikroelementów i witamin. Wskazana jest również regularna aktywność fizyczna i wysypianie się. W przypadku silnego bólu brzucha i głowy można zastosować niesteroidowe leki przeciwzapalne lub leki przeciwbólowe, dostępne bez recepty w każdej aptece. Jedną z metod leczenia PMS jest terapia hormonalna (dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne przyjmowane w celu zahamowania owulacji). W niektórych przypadkach konieczna jest konsultacja psychiatryczna i wdrożenie leków przeciwdepresyjnych. Niekiedy niezbędna jest też psychoterapia. Skrajną, ostateczną i bardzo inwazyjną metodą, którą stosuje się niezwykle rzadko jest wycięcie macicy z przydatkami. 

Podsumowując, przyczyną PMS (zespół napięcia przedmiesiączkowego) są przede wszystkim cykliczne zmiany hormonalne. Najczęstszymi objawami PMS jest drażliwość, wahania nastroju, płaczliwość, bóle brzucha i piersi oraz wzdęcia. Istnieje wiele skutecznych sposobów na złagodzenie lub całkowite wyeliminowanie uciążliwych symptomów tej kobiecej przypadłości. Jeśli zauważymy u siebie wymienione w artykule objawy, warto skonsultować się z lekarzem – specjalista dobierze optymalną terapię, dzięki której szybko wrócimy do normalnej aktywności, bez towarzyszącego na co dzień dyskomfortu.