USG piersi – co to jest, jak wygląda to badanie i kiedy je wykonać?

Rak piersi jest najczęściej diagnozowanym nowotworem wśród kobiet. Stąd też tak ważna jest świadomość tego, jakie symptomy mogą świadczyć o chorobie oraz jakimi sposobami można je zbadać. Jedną ze standardowych technik wykrywania zmian w piersiach – obok mammografii – jest USG, czyli badanie ultrasonograficzne. 

USG piersi – warto wiedzieć

Badanie USG jest metodą obrazową, w którego opisie zawsze powinna znaleźć się informacja o budowie piersi oraz ocena zmian w kategorii BIRADS (tego typu dane powinny być podane także w wynikach mammografii oraz rezonansu magnetycznego piersi). Biorąc pod uwagę budowę piersi, wyróżniamy 4 typy:

• budowę tłuszczową (tkanka tłuszczowa obejmuje ponad 75% piersi),
• budowę tłuszczowo-gruczołową, 
• budowę gruczołowo-tłuszczową, 
• budowę gruczołową (tkanka gruczołowa obejmuje ponad 75% piersi).

Badanie USG piersi może być traktowane zarówno jako badanie podstawowe, jak i uzupełnienie mammografii (MMG). Biorąc pod uwagę pierwszą z wymienionych tu opcji, tego typu metoda sprawdza się zwłaszcza u kobiet cechujących się piersiami o budowie gruczołowej. Są to przeważnie kobiety młode, ponieważ z wiekiem wzrasta w organizmie poziom tkanki tłuszczowej, co zwiększa też czułość mammografii (u kobiet o bardzo gęstych piersiach wynosi ona zaledwie około 63 proc., zaś u kobiet o piersiach tłuszczowych niemal 90 proc.). Stąd też poleca się wykonywanie jej dopiero po 35-40. roku życia. Wcześniej wskazane jest właśnie USG, które jest badaniem bezpiecznym, dzięki czemu można przeprowadzać je również u ciężarnych. 

USG vs. mammografia

Warto jednak zaznaczyć, że nie jest to badanie przesiewowe. Za bardziej czułą, mimo wszystko, traktuje się mammografię, stąd też to właśnie ona stała się podstawą programów profilaktycznych. Porównując oba te badania, USG nie pozwala m.in. na wykrywanie mikrozwapnień, które są widoczne w MMG. Co jednak ważne, odwołując się do wcześniejszych informacji, to uzupełnienie pozwalające rozróżnić zmiany torbielowate od litych, a także określić wielkość zmian ogniskowych, co nie jest możliwe w mammografii. Stąd też USG wykonuje się u wszystkich kobiet z niepokojącym wynikiem MMG oraz w wyjściowej ocenie zaawansowania u chorujących na nowotwór. 

Inne funkcje badania USG piersi

Co istotne, badanie ultrasonograficzne jest niezwykle pomocne w rutynowej ocenie pachowych węzłów chłonnych oraz jest narzędziem umożliwiającym kontrolowanie zmian pooperacyjnych, jak np. krwiaki, czy zapalenia piersi. Pod jego kontrolą przeprowadza się także m.in. punkcje torbieli czy biopsje (zarówno cienko-, jak i gruboigłowe). Odnosząc się zaś do jego czułości, zwiększa się ją m.in. poprzez wprowadzanie opcji dopplerowskiej oraz dożylne stosowanie środków kontrastujących. Bardzo pomocna w różnicowaniu charakteru zmian jest także sonoelastografia, która jest jedną z metod badania USG. Pozwala ocenić właściwości sprężyste poddanych obrazowaniu tkanek i jest wykorzystywana przede wszystkim w przypadku, kiedy w kategoriach BIRADS zmiany oceniane są jako problematyczne.  

Jeśli chodzi o wady tego typu badania, duże znacznie w otrzymywanych wynikach mają czynniki związane z samą techniką jego wykonywania oraz umiejętności i doświadczenie osoby je przeprowadzającej. Nie jest to także metoda, która pozwala na obserwowanie i ocenę zmian w czasie. 

Grupa podwyższonego ryzyka – kiedy wykonać USG piersi?

Jeżeli kobieta znajduje się w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na raka, czego jednym z elementów oceny jest wystąpienie choroby w bliskiej rodzinie pacjentki, USG staje się jednym z ważnych badań kontrolnych stanu piersi. Wykonuje się je wtedy co 12 miesięcy, na przemian z mammografią (6 miesięcy po niej). 

Podobną rekomendację otrzymują kobiety, które przeszły już radykalne leczenie raka – co jednak ważne, podstawą i tak jest w tym przypadku comiesięczne samobadanie oraz okresowe kontrole lekarskie. 

Jak przebiega badanie USG piersi?

Do badania USG piersi nie jest potrzebne specjalne przygotowanie. Warto jednak pamiętać, że wskazane jest wykonywanie go w pierwszej połowie cyklu. Kobiety powinny też zadbać o higienę poddanych badaniu obszarów.

Przed wykonaniem badania kobieta zdejmuje ubranie oraz bieliznę z górnej części ciała, kładzie się i zakłada ręce za głowę. Lekarz nakłada na piersi specjalny żel, który stanowi substancję kontaktową pomiędzy badaną częścią ciała a głowicą urządzenia – ułatwia to jego przesuwanie i wpływa na lepszą jakość otrzymywanego obrazu. Specjalista następnie przesuwa sondę, może nią mocniej naciskać oraz ustawiać pod różnymi kątami. Badanie trwa około 10-15 minut, po jego zakończeniu pacjentka wyciera pozostałości żelu papierowym ręcznikiem i czeka na opis badania – co ważne, już w trakcie jego przeprowadzania lekarz może udzielić pierwszych informacji o swoich obserwacjach.

Warto wiedzieć, że USG piersi może być wykonywane w ramach NFZ, lecz potrzebne jest do tego skierowanie od specjalisty. Może wystawić je np. ginekolog – takich uprawnień nie ma lekarz pierwszego kontaktu. Koszt wykonania badania prywatnie waha się w granicach 80-120 zł.