Pierwsze dni po porodzie – jak poradzić sobie z nowym wyzwaniem i zadbać o prawidłową pielęgnację ciała?

Pierwsze dni po porodzie to intensywny czas dla każdej matki, czas budowania relacji z dzieckiem, uczenia się siebie nawzajem, a jednocześnie okres połogu po porodzie, kiedy to organizm musi się zregenerować, a w ciele kobiety zachodzą duże zmiany. Ciąża i poród, choć są niezwykłymi przeżyciami, stanowią jednocześnie spore obciążenie dla organizmu, a nierzadko również psychiki kobiety. Dlatego też pierwsze dni po porodzie to czas, kiedy młode mamy mogą odczuwać wyjątkowo silne zmęczenie, a także nasilone dolegliwości bólowe. Podczas połogu, który trwa 6 tygodni, kobiety są narażone na gwałtowne zmiany hormonalne, co może powodować wahania nastroju, wywoływać stany przygnębienia, smutku i bezradności. W tym samym czasie goją się rany krocza, piersi produkują pokarm, a mamy są narażone na szereg dolegliwości. W pierwszych dniach po porodzie kobiety powinny zostać otoczone szczególną troską, aby mogły bezpiecznie przejść przez wszystkie trudności związane z połogiem oraz opieką nad dzieckiem.

Dolegliwości towarzyszące pierwszym dniom po porodzie

Czas po porodzie zwany jest połogiem i trwa 6 tygodni. W tym okresie w ciele kobiety zachodzą istotne zmiany, które mają skutkować powrotem do stanu organizmu sprzed okresu ciąży i porodu. Pierwsze dni po porodzie to obkurczanie i oczyszczanie się macicy, której dno obniża się, a mięsień macicy zmniejsza swoją wielkość i masę. To także wydalanie odchodów połogowych, które są mieszaniną pozostałości tkanek, śluzu i krwi. W tym samym czasie gruczoły piersiowe zaczynają produkcję pokarmu. Wszystkim tym procesom towarzyszą zmiany hormonalne, zmniejszenie ilości estrogenów i zwiększenie ilości prolaktyny. Choć zmiany w gospodarce hormonalnej są niezbędne, mogą skutkować różnego rodzaju dolegliwościami, które kobieta będzie odczuwać w okresie poporodowym. Pierwszym dniom po porodzie może towarzyszyć euforia, radość i podniecenie, ale już w kolejnych może pojawić się smutek, rezygnacja, uczucie strachu i obawy o niespełnienie się w roli matki. Wahania nastrojów, a nawet możliwość wystąpienia depresji poporodowej to aspekty okresu poporodowego równie ważne, jak występowanie typowo fizycznych dolegliwości: bólu podbrzusza, obrzmienia piersi, bólu krocza, trudności z wypróżnianiem się. Połóg powinien być więc czasem, kiedy kobieta wraca do sił, odpoczywa i uczy się bycia matką. To okres, w którym należy otoczyć ją opieką i zapewnić jak najlepsze warunki do tego, aby odnalazła się w nowej sytuacji.

Czytaj także: Połóg po porodzie – czego się spodziewać? Jak pielęgnować ciało?

Dieta w pierwszych dniach po porodzie

Wokół odżywiania się matek karmiących piersią urosło wiele mitów, wciąż także dyskutuje się o tym, co może, a czego nie powinna jeść kobieta w czasie laktacji. Ważne jest jednak to, aby panie niezależnie od tego, czy są to pierwsze dni po porodzie czy kolejne miesiące, odżywiały się zdrowo i aby ich dieta była odpowiednio zbilansowana. Wyczerpany organizm potrzebuje energii, dlatego prawidłowe żywienie jest bardzo ważne. Co więcej, nie jest prawdą, że mama, która zamierza karmić piersią, powinna od razu wprowadzić dietę eliminacyjną. Posiłki mają być zdrowe, zbilansowane i wartościowe, nie muszą różnić się od tych, które jada się zazwyczaj. Wyjątkiem jest sytuacja, kiedy u dziecka stwierdzono alergię, w takim przypadku dieta musi zostać dostosowana do potrzeb maluszka. W menu matki karmiącej powinno znaleźć się chude mięso, ryby, produkty zbożowe, kasze, jaja, nabiał, warzywa oraz sezonowe owoce. Młode mamy powinny też dużo pić, najlepiej wodę, herbatki owocowe lub soki owocowo-warzywne. Pierwsze dni po porodzie drogą cesarskiego cięcia wiążą się zazwyczaj z zaleceniem stosowania diety lekkostrawnej. Czego powinny unikać kobiety karmiące piersią, co powinny wyeliminować z diety? Najlepiej, jeśli kierują się podstawowymi zasadami zdrowego żywienia, co oznacza rezygnację z:

• potraw smażonych,
• nadmiaru cukru,
• zbyt dużych ilości soli,
• produktów, które w składzie mają barwniki, konserwanty, zagęszczacze,
• nadmiaru kofeiny,
• alkoholu,
• tłuszczów trans, znajdujących się w żywności przetworzonej czy fast-foodach.

Pielęgnacja ciała w pierwszych dniach po porodzie

Okres połogu to krwawienie po porodzie i gojenie się krocza, które wymaga odpowiedniej higieny. Kobieta w trakcie połogu musi pamiętać o częstej zmianie podpasek i podmywaniu się. W pierwszych dniach po porodzie odchody połogowe są obfite, a ból podbrzusza i krocza może być dość uciążliwy. Panie powinny zrezygnować z kąpieli i myć się pod prysznicem. Warto zrezygnować z perfumowanych kosmetyków do higieny intymnej i wybrać delikatne żele z neutralnym pH, bezpieczne i hipoalergiczne, które nie wywołają dodatkowych podrażnień. Ważny jest więc wybór preparatów, sposób pielęgnacji okolic intymnych, rodzaj noszonej bielizny (przewiewna, bawełniana). Pierwsze dni po porodzie to czas, kiedy kobieta powinna zadbać o gojące się krocze. Warto sięgać po produkty do podmywania krocza, zawierające w składzie chlorowodorek benzydaminy, który pomaga łagodzić podrażnienia, uśmierza ból i przyspiesza proces gojenia. Krocze należy często wietrzyć, zrezygnować z myjek i gąbek, zaopatrzyć się w podpaski bez warstwy kleju, która utrudnia cyrkulację powietrza. Jeśli pojawi się suchość pochwy po porodzie, można zastosować maści dostępne bez recepty, lepiej jednak skonsultować problem z lekarzem. Pierwsze dni po porodzie to także możliwe kłopoty z piersiami, tzw nawał pokarmu, bolesność, nierzadko problemy z karmieniem. O piersi trzeba również zadbać, wybierając odpowiedni stanik, a także ucząc się prawidłowego przystawiania dziecka. Jeśli pojawi się problem z popękanymi, bolącymi brodawkami, można sięgnąć po specjalne kremy i maści. Trzeba jednak pamiętać, że dziecku można podać jedynie czystą pierś, dlatego przed karmieniem należy zmyć preparat. Obecnie dostępne są również kremy których nie trzeba zmywać, dlatego należy dokładnie zapoznać się z ulotką przed pierwszym użyciem. Zwolennicy naturalnych metod zalecają smarowanie brodawek odrobiną pokarmu.

Choć pierwsze dni po porodzie są trudne, wiele pań zaczyna zastanawiać się nad formą i wyglądem swojego ciała, zwracając uwagę na wciąż duży brzuch. Trzeba pamiętać, że zmiany nie znikną od razu, a intensywne ćwiczenia nie są wskazane w połogu. Aktywność fizyczna powinna być zwiększana stopniowo, dostosowana do kondycji i stanu kobiety. Już kilka dni po porodzie warto jednak zadbać o stan narządów intymnych i rozpocząć ćwiczenia Kegla.

Przeczytaj również: Infekcje intymne w okresie ciąży, porodu i połogu

---

• Agnieszka Bożek, Dieta po porodzie naturalnym i dieta po cesarce – co jeść po urodzeniu dziecka?, „mamazone.pl”, 29 listopada 2018, [dostęp: 16 maja 2019], <https://www.mamazone.pl/artykuly/ciaza-i-porod/ciaza/dieta/dieta-po-porodzie/>
• Magda Chrzan-Dętkoś, Depresja poporodowa – jak rozumieć i rozpoznawać depresję pojawiającą się po porodzie dziecka, „rodzicpoludzku.pl”, [dostęp: 16 maja 2019], <https://www.rodzicpoludzku.pl/Wiedza-o-porodzie/Depresja-poporodowa-jak-rozumiec-i-rozpoznawac-depresje-pojawiajaca-sie-po-porodzie-dziecka.html>
• lek. Justyna Sztajerowska, dr n. med. Monika Szafarowska, Pielęgnacja krocza po porodzie,  „Ginekologia po dyplomie” 2018/03, [dostęp” 16 maja 2019], <https://podyplomie.pl/ginekologia/30524,pielegnacja-krocza-po-porodzie#>
• Grażyna Gebuza, Marzena Kaźmierczak, Małgorzata Gierszewska, Estera Michalska, Problemy kobiet w połogu i ich przyczyny, „Perinatologia, Neonatologia i Ginekologia”, 2010, [dostęp: 16 maja 2019], <http://www.ptmp.com.pl/png/png3z4_2010/PNG34-09-Gebuza.pdf>